INLEIDINGIk ben in het bezit van een mooie 4000DS waarvan de opname en weergavekoppen ingesleten zijn. Hierdoor loopt de band niet meer mooi strak langs de kop met als gevolg hoge tonen verlies en een onregelmatige niveausterkte. Ik vroeg me af of het mogelijk is om deze koppen een revisie te geven door de kopspiegel voorzichtig af te slijpen tot aan het niveau van het slijtspoor en daarna het oppervlak weer opnieuw glad te polijsten.
Uiteindelijk heb ik de daad bij het woord gevoegd. Hieronder zal ik beschrijven wat ik heb gedaan.
1 De demontage:De koppen van de Akai 4000DS zitten gemonteerd aan een steuntje, met twee kleine schroefjes. Dit steuntje staat op zijn beurt weer gemonteerd op de bodemplaat van het koppenblok. Het is vrij lastig om de kop van het steuntje te halen omdat er een bandgeleider voor zit. Je kunt de kop plus steun verwijderen door de drie stelschroeven inclusief de eronder zittende spanveertjes geheel te verwijderen. Daarna de steun van de kop afschroeven. Maar als je de aandrukrol verwijdert en je beschikt over een goed passende kleine kruiskopschroevendraaier lunt het ook om de steun op het stelblok te laten zitten door de twee kleine schroefjes aan de zijkant los te nemen.
Tevoren kun je op je vingers natellen dat je alle parameters van de kop weer opnieuw moet afstellen. Begin er dus niet aan als je dat niet voor elkaar kunt krijgen: kophoogte, kophoek v/a en kophoek l/r. In gewoon Nederlands: de kop moet kaarsrecht komen te staan op de goede hoogte voor de band.
De vier aansluitdraden worden losgesoldeerd. Doe dit zo snel mogelijk met een niet te zwakke bout. Als je een te koele bout hebt zul je langdurig moeten verhitten en dat is funest voor de aansluitingen binnenin, waar je niet bij kunt komen. TIP: vergeet niet een notitie te maken van de kleur en positie van de aansluitdraden.
2 De uitgangssituatie:
Versleten kop Akai 4000DSDe versleten kop. Duidelijk is te zien dat er een slijtspoor is ontstaan. Tevens zit er een soort oxidatie op de magneetkoppen die niet weg te poetsen is.
3. Het verwijderen van het opstaande materiaal.Om de band weer goed langs de kop te laten lopen moet de kop gevlakt worden tot aan de bodem van het slijtspoor. De diepte is moeilijk te schatten. Het randje is met een nagel goed te voelen, maar de diepte kan groter zijn aangezien het slijtspoor golvend is, niet vlak dus.
Het afnemen heb ik gedaan met schuurpapier korrel 240. Dat was het fijnste wat de Multimate had liggen. Waterproof kon ik al helemaal niet vinden maar ik had geen zin om voor schuurpapier helemaal naar Groningen te tijgen. Aan te bevelen is om hierna nog een keertje te slijpen met een fijnere korrel. Bijvoorbeeld 500 of 600.
Om het papier te sparen moet je metaal schuren met olie. Water maakt het papier pappig en direct onbruikbaar. Waterproof papier is stukken slijtvaster, maar goed...
Tussen het afslijpen door steeds even de kop afvegen en inspecteren hoe diep je bent. Met de nagel dus.
Het viel me reuze mee hoe snel ik op de gewenste diepte was.
TIP: vouw het papier strak om een plaatje glas. Dat geeft een keurig vlakke ondergrond.
SlijpenHet slijpen, zeker met korrel 240, is vrij grof. Nu moet de kop nog gepolijst worden. Het eerste resultaat viel me overigens erg mee, qua gladheid. Dat komt omdat het schuurpapier tijdens het slijpen wat botter werd waardoor het resultaat vanzelf iets gladder werd. Het is nog wel goed te zien dat het oppervlak er "mat" uitziet.
Het eerste resultaatHet polijsten had ik zelf in twee etappes bedacht: eerst met Jif en daarna met Commandant 4. Geen idee hoe dat uit zou pakken.
Polijsten met Jif deed wel iets, maar niet veel. Vreemd, want als je je auto poetst met Jif, wordt hij dof. Poets je hem daarentegen met Commandant, dan gaat hij glanzen. Bij het polijsten gebruikte ik een vlakke, rubberen, ondergrond, bestaande uit een oude bureaulegger.
Polijsten met JifEn dan het wonder: Commandant! Het polijstmiddel wordt zwart, hetgeen duidt op fijnverdeeld metaal, dus het neemt wel degelijk nog materiaal af.
Polijsten met Commandant 4Het eindresultaat is een absoluut vlakke kop die er optisch als nieuw uitziet. Je ziet niet echt meer krasjes dan bij de originele kop, bovendien was de eerste foto niet geflitst en deze wel. Met de vingertop voelt het oppervlak absoluut vlak aan.
Eindresultaat!Tenslotte ontdekte ik dat droog napolijsten met een gewoon A4-tje op een vlakke tafel het eindresultaat nog gladder maakt.
Hieronder het verschil van de te vervangen kop (links) met de net gerefurbishde kop uit het oude koppenblok.
Het resultaatEerst met testband weergavekoppen rechtgezet door de sinussen van links en rechts vanaf 1000 Hz tot 20000 Hz exact in fase te krijgen.
Toen met een lege band en de toonfiets ook over dat bereik de sinussen van links en rechts in fase gezet van de weergavekoppen.
Toen de bias afgesteld. Iets over de top heen gedraaid. Eerst deed ik dat andersom omdat de trimmers verkeerdom reageerden! Linksom is meer bias... Gevolg: lelijke overstuurde vervorming.
Wat me bij het toonfietsen opviel was het enorme toonbereik bij 19 cm/s. Tot dik aan de 25 kHz in beide kanalen mooi gelijk bij weergave, en dat over twee geregenereerde koppen!
Daarna de levels weer opnieuw ingesteld. Bij de gebruikte Maxell is nu op 19 cm/s de input gelijk aan de output.
De VU-meters stonden hierbij niet gelijk. Wel de cinchbussen en daar gaat het om.
De linker VU-meter gaf 3 dB teveel aan ook in rust. Dus die opengefriemeld en de aanslag gelijk aan de rechter VU gezet.
Conclusie: geen paniek bij versleten koppen van een 4000DS. Met wat durf kun je ze minstens 1x weer in originele vrijwel nieuwstaat krijgen.
Volgende project: Revox-koppen. Wie durft het aan?
